Hoe veel kinderen zijn niet door hun officiële vader verwekt? Stel die vraag eens op een feestje of op een sportveld en je krijgt de gekste antwoorden. Tenzij die persoon de wetenschapspagina van algelopen woensdag heeft gelezen. Tientallen procenten, denken veel mensen.
Denken ze dat echt? Kennen ze dat getal uit eigen ervaring? Is een derde van hun vrienden een koekoekskind? Denken ze echt dat zoveel moeders overspel hebben gepleegd? Nee, ze hebben het gewoon ergens gehoord, een onderzoekje.
En als ze dan in de krant lezen dat een Belgische onderzoeker via zorgvuldig DNA- en stamboomonderzoek heeft vaststelt dat in de afgelopen vierhonderd jaar het aantal ‘onechte’ kinderen in Vlaanderen ligt rond de 1 procent (0,4 à 1,8 procent), wat is dan de reactie? ‘Saai zeg’.
Welkom in een geseksualiseerde mediacultuur vol oppervlakkige nepwaarheden. Altijd tuk op overdrijving. Zelfs het NCRV-programma DNA Onbekend voerde jarenlang de leuze ‘Één op de tien kinderen heeft eigenlijk een andere vader of moeder’. Totdat Next Checkt de christelijke omroep op de vingers tikte.
Dat het getal relatief laag is, was al langer bekend. Het fraaie Vlaamse onderzoek bevestigt eerdere analyse van bestaand onderzoek dat ook uitkwam op zo’n anderhalf procent in moderne samenlevingen – maar dit soort onderzoeken wordt niet vaak besproken op de radio. Misschien ook omdat die eerdere analyse, verrassend maar misschien ook wel passend, gepubliceerd werd in het tijdschrift Animal Behaviour (augustus 2004).
Sex sells. Ook in de wetenschap. Maar niet alle conclusies versterken het gezag van de wetenschap. Zo vaak en hard hamert de evolutionaire psychologie nu op de diepgewortelde neiging van mannen om zoveel mogelijk zaad te verspreiden dat het begint op te vallen hoeveel mannen trouw blijven aan hun partner. Waarom zouden ze dat nou eigenlijk doen? En hoeveel mannen voeden niet liefdevol en loyaal kinderen van een ander op?
Een belangrijk standaardwerk op dit gebied (van Alan Dixson) spreekt van human mating systems (2009). Dat meervoud, voortplantingssystemen, is veelzeggend. Want de menselijke seksualiteit is gevarieerd. Overal op de wereld onderhouden mannen langdurige en duurzame relaties met vrouwen, maar vorm én norm wisselen tussen strenge monogamie en veelwijverij. Er is zelfs een cultuur waarin een vrouw met meerdere mannen kan trouwen. En bijna overal is er seksueel verkeer buiten de reguliere relaties om (in Animal Behaviour worden deze extrapair copulations geschat op 2 à 27 procent voor mensen onder de dertig).
De belangrijkste conclusie uit alle wetenschappelijk seksueel onderzoek zou wel eens kunnen zijn dat veel te snel conclusies worden getrokken. Juist de meest sensationeel ogende conclusies verspreiden zich het snelst.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten